Sistemlerin dönüşümü için o sistemin tatmin etmediği insanların varlığı gerekir.
Her sistem, kendi içinde ortalamanın altı miktarda veya istisnai miktarda da olsa sisteme itiraz eden insanı yetiştirir. Çünkü yetişen her insanın içinde bulunduğu durumlarda değişiklik olur.
Aynı ailede büyüyen kardeşlerin birbirinden çok farklı karakterde olması gibi. Bazen bu kardeşler farklı şeyler yaşayarak, farklı arkadaş ilişkileri veya diğer çevresel faktörler sebebiyle tamamen aile değerlerinin dışında bir dünya görüşüne de sahip olabiliyor.
Aslında tam da bu nokta var olana itirazı beraberinde getiriyor. Yani farklı düşünce ortamları, farklı arkadaşlıklar, farklı eğitimler, farklı hayat tecrübeleri, yaşanmışlıklar.
Bana göre itirazın olduğu an ve yer değişimin başlangıç noktasıdır. İtirazın gücü ise sistemin değişimi için gerekli aksiyonun gücünü belirler.
Bu toplumsal vaziyeti bir talep ve talebin aksiyonu haline getirmek için genellikle bir liderin ortaya çıkması ve alttan alta toplumda var olan ama yeterince açığa çıkmamış olan talebi harekete geçirmesi gerekir.
Harekete geçirilmiş olan potansiyel talep değişimi başlatır. Toplumsal talep olmadan veya genelin kabul etmeyeceği hiç bir talebin başarılı olma şansı olduğunu düşünmüyorum.
İki örnek vereyim; Hitler "Kavgam" kitabında yahudilerin toplumun her kesimine sızdığını, basını, medyayı, önemli üretim mekanizmalarını ele geçirdiğini ve Almanların alttan alta bundan memnun olmadığını, onların alanını daralttığından uzun uzun bahseder. Sonuçta oraya çıkar ve problemi izale eder.
İkincisi, kurtuluş savaşı, bu toplumun hürriyet talebinin, düşmanlarının vatanını ele geçirmesi düşüncesinin genel kabul görmeyişinin ortaya çıkardığı bir durumdur. Sonuçta tüm millet ayağa kalkar ve ülkenin her yerinde düşmanla savaşır ve başarır.
Bütün bu sözlerden genel kabulün olmadığı yerde değişimin olmayacağı veya kesinlikle olamayacağı gibi bir ön kabul çıkmaz, çıkarılmamalıdır. Genel kabulün olmadığı yerlerde gerçekleşen değişimler daha sonra çok daha Radikal başka bir değişimi beraberinde de getirebilir. Eğer böyle bir başarı varsa ortada despotizm vardır, değişim zorla gerçekleştiriliyordur.
Sonuçta halkın kabul etmeyeceği dönüşüm zorla yapılabilir ancak uzun vadede başarı şansı düşüktür. Veya yeni bir dönüşümle halkın da kabul etmediği dönüşüm onun kabul edeceği bir yapıya belli bir süre sonra dönüşür diye düşünüyorum.
Salih ÇAKIROĞLU
09 Aralık 2023 Cumartesi